In de praktijk werk ik met de verliescirkel.
De verliescirkel is een hulpmiddel om de verschillende stadia van rouw aan te geven. Voor degene die in een proces van rouw zit kan het werken met de verliescirkel laten zien in welk stadia je zit van je rouw en hoe je dit proces doorloopt en waar je vastloopt. De mate waarop je gehecht ben in je vroege jeugd komt terug in het rouwproces. Ieder mens krijgt te maken met verlies in zijn leven, een overlijden van een dierbare, verlies van werk, scheiding, verlies van gezondheid, verlies van een vriendschap ......
In dit artikel leg ik uit wat de verliescirkel is bij rouw en bij verstoorde rouw.
De verliescirkel:
Welkom / contact maken
Het begint bij welkom heten, bij je geboorte word je welkom geheten door je ouders, dit is je eerste contact. De eerste hechting bepaalt voor een groot deel hoe je de verliescirkel doorloopt. Het begint met het ten diepste voelen of je welkom bent, of je je veilig genoeg voelt en je geborgen weet. De ervaring van het welkom die je als jong kind opdoet, neem je je hele leven mee.
Hechten
De relatie tussen moeder en het pasgeboren kind en tussen de vader en het kind zijn van invloed op de manier waarop het kind zich in zijn verdere leven kan hechten aan anderen. De wereld wordt tijdens het opgroeien steeds groter en er komen steeds meer betekenisvolle verbindingen zoals familieleden, school, vriendjes en vriendinnetjes. Vanuit veiligheid en vertrouwen zijn we in staat om onze vleugels uit te slaan en onze wereld te ontdekken.
Al deze verbindingen zullen niet altijd zo soepel verlopen, er kunnen problemen zijn met gezondheid, financiën, scheiding, ruzie in de familie... Zo lopen we allemaal deuken op in ons leven, dat hoort bij het leven.
Nabijheid / intimiteit
Je hechten is een overlevingsgedrag, om te kunnen overleven moet je je wel hechten. Van daaruit komt de stap om jezelf te verbinden met anderen en van daaruit de intimiteit aan te gaan. Bij een gezonde hechting ga je gemakkelijk intieme relaties aan en durf je doorgaans je kwetsbaarheid te laten zien.
Durf jij zonder terughoudendheid je kwetsbaarheid te laten zien, kom je uit voor je behoeften en je verlangens? Durf je zonder angst of schaamte je gevoelens te uiten?
Afscheid nemen / verlies
Er komt een moment dat je afscheid moet nemen van degene aan wie je gehecht bent. Bij een dreigend verlies kunnen allerlei vormen van hechting tot uiting komen zoals vastklampen, huilen of woede uitbarstingen. Afscheid nemen raakt je diep van binnen, om dat te voorkomen kun je de neiging hebben om het afscheid uit de weg te gaan en je deuren te sluiten.
Kun jij goed afscheid nemen? Kan je de ander loslaten en de controle loslaten?
Rouw
Rouwen is een normale reactie bij verlies. Door te rouwen kijk je het verlies aan en ga je ermee aan de slag op jouw manier. Alles en iedereen waar we ons mee verbinden kunnen we verliezen. De mensen die ons lief zijn, maar ook je huis, werk, gezondheid, huisdieren, een land. Hoe groter de liefde, hoe sterker de pijn van het verlies. Rouwen is een natuurlijk gegeven wat onderdeel is van het leven. Het kan zwaar zijn en langer duren dan je je ooit had voorgesteld.
Kan jij de intense rouw verduren? Durf je het proces van verwerking aan te gaan?
Betekenis geven
Verlies vraagt uiteindelijk om betekenis te geven aan datgene wat gebeurde. Het verlies wordt verweven in het leven, we nemen het mee. Je hebt weet dat alle gevoelens die daarbij horen van tijd tot tijd weer in volle hevigheid voelbaar kan zijn. Je weet dat al deze gevoelens van verdriet, verlangen en gemis komen maar ook weer gaan. Het verlies belet je niet meer om verder te gaan en opnieuw contact te maken met anderen.
Hiermee is de cirkel rond en is de cirkel op een gezonde manier doorlopen. Er is dan weer ruimte om nieuwe verbindingen aan te gaan en opnieuw voluit te leven.
Als je veilig bent gehecht dan heb je (onbewust) geleerd om uit te reiken naar anderen bij gevoelens als angst, verdriet, wanhoop en pijn. Diep van binnen vertrouw je erop dat de ander er voor je is als je vraagt om troost en een veilige plek. Je bent zelf ook in staat om troost te bieden en empatisch te reageren op anderen wanneer dit nodig is. Je bent zelf in staat om tijdens het rouwproces in contact te komen met je gevoelsleven en je gevoelens te uiten.
Er kan ook sprake zijn van een onveilige hechting, dit kan zich uiten in terugtrekken, emotioneel afstandelijk opstellen of juist afhankelijk opstellen omdat je bang bent om de ander te verliezen. Het kan moeilijk zijn om gelijkwaardig in een relatie te staan. In tijd van rouw kunnen deze gevoelens in alle heftigheid terug komen en het kan je tegenhouden om de verliescirkel te doorlopen. Ergens in de cirkel stokt het waardoor je in het rouwproces blijft hangen. Is dat het geval dan heb je hulp nodig om alsnog het rouwproces op een goede manier te doorlopen.